Homo Scaenicus – zo 22 juni 2008

Utopia

Het Zuidelijk Toneel trekt door de provincie met het theaterfestival Utopia, dat dagelijks wordt afgesloten met gesprekken met een aantal makers en een gast. Ik mocht de gast spelen.

Voorafgaande aan het gesprek had ik de voorstelling NV Harde Materialen van scenarist Rob de Graaf en regisseur Lucas De Man gezien. In dat stuk is voor hoofdrolspeler Rost als directeur van een bedrijf zijn dagelijkse werk niet inspirerend genoeg meer. Aanvankelijk is hij zoekende naar de ware betekenis van zijn leven, om vervolgens, wanneer hij denkt deze gevonden te hebben, zijn medewerkers mee te slepen in zijn op waanzin gelijkende ideaal. Eén voor één geven ze toe, de één uit verliefdheid, de ander door bekering en weer een ander, na aanvankelijk verzet, omdat hij niets anders heeft in de wereld.

Het ging tijdens het festivalcafé dan ook met name om de idealist of, zoals Lucas De Man het omschreef, de absolutist tegenover de realist. Daarbij vond ik dat Lucas De Man er een wat cynische levensvisie op nahield. Want in zijn stuk ontwikkelt de idealist Rost zich tot een beklemmende figuur die zijn medewerkers zijn eigen visie oplegt. De idealist die zo ver doorschiet dat hij geen tegenspraak meer duldt: de absolutist.

Lucas De Man had een eigen interpretatie: de zoektocht naar dat ene perfecte moment waarop alles lijkt samen te vallen. Iets dat hij als regisseur ook constant zoekt op het podium, maar slechts af en toe tegenkomt. De Man gelooft erin dat dat ideale moment te recreëren is, dat de omstandigheden waaronder dat gebeurt, zijn na te bootsen. Hoofdrolspeler Rost doet in het stuk ongeveer hetzelfde: hij probeert, samen met zijn medewerkers, een perfect moment te creëren. Dat lukt niet en de vraag die ik De Man had moeten stellen was of hij daarmee ook toegeeft dat zijn eigen zoektocht naar de ideale omstandigheden voor het perfecte moment, naïef zijn.