En toen mocht het Bredaas Museum de deuren sluiten. Want deze coalitie doet volgens sommigen natuurlijk niets liever dan welke voorziening dan ook het liefst tot de grond toe af te branden. Maar nee, de deuren sluiten, dat was nu net niet de bedoeling van een door GroenLinks en D66 ingediende motie over het museum.
Ik heb me als raadslid altijd hard gemaakt voor de positie die culturele voorzieningen en initiatieven in de stad hebben. Wat mij betreft geen onevenredige bezuinigingen op cultuur, zoals dat bijvoorbeeld landelijk door dit kabinet wèl gebeurt. Wij willen geen kaalslag of een grote kaasschaaf over het totaal aan cultuurbudgetten. Tot nu toe zijn de bestaande cultuurgelden dan ook in stand gebleven. En sterker, is er een extra investeringsintentie in het kader van Brabant Culturele Hoofdstad. Dat is in Nederland in deze bezuinigingstijd uniek.
Tegelijk echter, besef ik dat in deze tijd, waarin tal van gebieden geconfronteerd worden met forse budgetverlagingen, ook het beleidsveld cultuur niet geheel ontzien kan worden. Maar wat mij betreft geen ongerichte bezuiniging. Dus niet: tig initiatieven en culturele evenementen korten of de nek omdraaien. Dat zou naar onze mening namelijk desastreus zijn voor de culturele dynamiek in Breda. Dan kies ik er liever voor om binnen de cultuurbudgetten één scherpe keuze te maken. Eén scherpe keuze die een flinke besparing oplevert en die zo min mogelijk ten koste gaat van het maatschappelijk rendement dat cultuur in de breedste zin in de stad oplevert. Het oog viel al snel op een slecht draaiend museum: het Bredaas Museum.
Om de laatst vastgestelde cijfers over 2009 weer te geven: 19.849 bezoekers (doelstelling was 25.000) in het hoofdgebouw. In 2010 waren dit er aanzienlijk meer, omdat het succesvolle tweejaarlijkse evenement Breda Photo het hoofdgebouw gebruikte voor een deel van de exposities. Van de 20.000 bezoekers wordt een kwart behaald met verplichte bezoeken van schoolklassen. De maatschappelijke relevantie van het museum is, met zo weinig bezoekers, alles behalve optimaal.
Tegenover deze bezoekers staat een totale begroting voor het museum van 2,6 miljoen euro. Het grootste deel van dit geld gaat zitten in het beheer en onderhoud van een kostbaar gebouw op één van de duurste locaties van Breda. Een gebouw dat voor een groot deel gebruikt wordt als depot (opslagruimte) en voor een deel (derde verdieping) niet gebruikt wordt. En een gebouw dat niet aan de nieuwe museale eisen voldoet voor de opslag van kunst als erfgoed. Eigenlijk is het enige lichtpuntje voor het Bredaas Museum het succes van een aantal dependances. Uitstallingen in de Grote Kerk, de zilvercollectie in het Begijnhof en het beeld van Hercules (Vuile Jan) dat opgesteld staat in het casino behalen jaarlijks ruim het dubbele aantal bezoekers van de tentoonstellingen in het hoofdgebouw. De dependances zijn hèt succes van een verder vrij slecht draaiend museum.
Nu snap ik als geen ander dat bezoekerscijfers alleen niet het geschikte meetinstrument zijn voor het afmeten van cultureel of maatschappelijk belang. Maar daar waar de doelstelling van het museum is om het erfgoed van de stad te ontsluiten aan de stad, weet het museum deze doelstelling niet op een succesvolle wijze te volbrengen. Dat heeft in mijn ogen vooral te maken met het feit dat een erfgoedmuseum oude stijl als concept niet meer aansluit bij de beleving van potentieel geïnteresseerden. Het museum moet naar een andere werkwijze toe: erfgoed ontsluiten via wisseltentoonstellingen op verschillende locaties. Locaties die een relatie hebben met het thema van de tentoonstelling. Het erfgoed wordt dan op een relevantere manier ontsloten, namelijk in een context waarin locatie, plaats en object elkaar versterken. Maar tot nog toe heeft het museum op dat vlak nog te weinig gedaan.
Ik ben ervan overtuigd dat een nieuwe formule meer mensen trekt en het huidige dure gebouw dan ook niet meer nodig is. Het depot kan verhuizen naar een opslagruimte op een veel minder dure locatie. Een depot dat wèl voldoet aan de huidige eisen van opslag. Dit kan een flinke besparing opleveren, tot wel één miljoen. Daarnaast kan de huidige werkwijze van het museum veel beter. Minder aankopen, gerichtere collectieopbouw en betere scholing van het personeel en een efficiëntere bedrijfsvoering.
Daarom stond mijn handtekening onder een motie van GroenLinks en D66. Om de discussie over een toekomstvast museum dat wèl relevant is voor de stad eindelijk eens van de grond te tillen. En ja, een museum dat daarmee ook een bijdrage levert aan de bezuinigingsopgave van de stad. Een kleiner, beter museum. Ik ben ervan overtuigd dat dat gaat lukken.
Weet jij wat de plannen met de archeologische dienst zijn?
[sÇ: de archeologische dienst kan vast nog wel ergens in het stadskantoor terecht.]
En dan kunnen we van het gebouw misschien een mooi leegstaand kantoorpand maken.
[sÇ: ik zat meer te denken aan een functionele bestemming die wel ingevuld kan worden.]
Aan wat voor functionele bestemming zat je te denken? Niet een van de gemeente, denk ik, anders blijven die toch met de kosten voor beheer en onderhoud zitten?
[sÇ: ik wilde dat eigenlijk laten afhangen van de marktvraag en de uitkomsten van lopend onderzoek.]
En het Stadsarchief?
Wel een leuke titel van Couperus.
[sÇ: daar zal ook vast wel een oplossing voor te bedenken zijn.]
Ik vind 130 euro toeleggen per bezoeker ook wel wat aan de hoge kant. Het oude stadsarchief onder de oude vest staat volgens mij nog steeds leeg, daarin kan ik me echter vergissen.
[sÇ: eens en juist. alhoewel het herbestemmen van een kelder wat mij betreft ongeveer sluitpost is van het anders bestemmen van de parade.]
Die enter toets werkt te snel. Ik wilde nog toevoegen dat ik ‘kleiner en efficiënter’ wel een populistische term die ik de laatste tijd wel erg vaak hoor. Er moet dan wel een goed plan komen over hoe dat gedaan gaat worden voor er te snel afbreuk wordt gedaan het bestaande. Iemand die op wacht zit in een zaal kan niet zomaar dynamische tentoonstellingen in de stad organiseren. Dat vraagt om andere (duurdere?) arbeidskrachten. Iets genuanceerder zou wat mij betreft wel mogen. Met de kern van je verhaal ben ik het wel eens. (ook al is dat lastig te lezen omdat ik geen enters van FB mag gebruiken).
[sÇ: wat is er mis met kleiner en efficiënter? een museum kan lastig èn historisch erfgoed èn en moderne kunst exposeren en beheren? enter.]
We zijn dol op leegstand in Breda. Ben toch benieuwd wat daar t voordeel van is.
[sÇ: wie heeft het hier over leegstand?]
Tijdens mijn opleiding Master Museology (museum management) aan de Reinwardt academie in Amsterdam werd heel helder en duidelijk uitgelegd waar een museum vandaag de dag aan moet voldoen. Niet alleen de conservatie eisen, maar ook de kwaliteit en interactiviteit van de tentoonstellingen zijn hierbij natuurlijk van groot belang. Het behoudt van de collectie maar ook het niveau van de tentoonstellingen zijn essentieel voor het succes van het museum. Hierbij zijn bezoekersaantallen weldegelijk een goede graadmeter, maar denk ook aan het effect dat een museum kan hebben op de naam van de stad. Hoe omstreden de meningen over het MOTI ook zijn, dit museum heeft een goed collectiebeheer (ook de conservatie tijdens display is erg goed) en een redelijk interactieve manier van tentoonstellingsopbouw, zeker de educatiezaal is hier up to date. Tijdens mijn studietijd heb ik ook het Breda’s Museum bezocht en helaas moet ik zeggen dat dit een klassiek voorbeeld was hoe het niet moet. (eerlijk gezegd was het bijna een parodie van het slechte voorbeeld) Ik vermoed dat de conservatie van o.a. de prachtige stadscollectie van Breda erbarmelijk genoemd mag worden. De tentoonstelling doet de naam ‘stofnesten’ eer aan.
De website is ook niet meer van deze tijd.
Een downsize van het museum zou inderdaad makkelijk kunnen, maar wil dit museum levensvatbaar worden zal er serieus gekeken moeten worden naar een volledige herziening van beleid, presentaties, huisstijl en conservatie. Een flinke, maar vooral uitdagende taak lijkt mij. Bezuinigingen zullen helaas moeilijk zijn wil je dit museum kans van slagen geven, maar je hebt nooit het een zonder het ander he. Mocht er gekozen worden voor bezuinigingen zonder kwaliteitsverbetering, zal de situatie helaas op dezelfde manier blijven voortbestaan ben ik bang. Eeuwig zonder voor Breda.
Ik hoop dat de juiste keuzes gemaakt zullen worden om dit museum de huidige tijd in te slingeren, zonder bang te zijn voor vernieuwing.