„Waarom heb je eigenlijk voor dit kapsel gekozen”, vroeg de directeur van het Wetenschappelijk Bureau van GroenLinks, wijzend naar mijn hanekam, aan mij. Even keek ik hem ongeloofwaardig aan. Moet ik dat verantwoorden dan?
Ik moest even nadenken over het antwoord. Meestal doe ik dat soort dingen namelijk in een opwelling. Maar daar nam de directeur geen genoegen mee. De beste verklaring die ik hem uiteindelijk kon geven, was een diepgeworteld non-conformisme dat mij zo tekent.
Goed, toegegeven, deze hanekam is nu niet het meest recalcitrante kapsel dat je kunt nemen. Ik beschouw het dan ook als niet meer dan een subtiel statement. Maar een statement desalniettemin. Ik ben een eigen individu en wens niet klakkeloos achter de regels aan te lopen die een ander voor mij bedenkt. Zeker wanneer die ander de overheid is.
Laat ik een voorbeeld noemen. Minister Cramer van milieu wil de gloeilamp verbieden. En ik geef toe, ik heb dat idee ook al eens uit de mond van Femke Halsema mogen optekenen. Ik word daar ontzettend gallisch van. Spaarlampen zijn lelijk en ik wil die dingen koste wat kost niet in mijn huiskamer hebben hangen. En de rijksoverheid hoort zich niet te bemoeien met het interieur van mijn huis. Abject idee dus, van tafel ermee en daarmee basta.
Een non-conformist is in zekere zin een vrijheidsstrijder. Eerder schreef ik al over mijn aversie tegen de invoering van een bedelverbod. Om diezelfde reden ben ik fel gekant tegen een algeheel rookverbod in de horeca. Het gebrek aan keuze voor niet-rokers is nu omgezet in een gebrek aan keuze voor rokers. De keuzevrijheid van mensen is er per saldo niets mee opgeschoten.
De directeur en ik filosofeerden verder. Via het bekende koffie-incident bij McDonalds, dat er toe heeft geleid dat in de hele wereld de koffie inmiddels wordt afgedekt met een plastic dopje, kwamen we bij veiligheidsvraagstukken. Een voorbeeld: de burgemeester in Breda had tijdens het jazzfestival uitgevaardigd dat op terrassen alleen in plastic geschonken mocht worden. Kennelijk was hij bang voor opstootjes, waarbij ruziemakers een glas kapot zouden slaan om als wapen te gebruiken. En inderdaad, die kans, hoe minimaal ook, is altijd aanwezig.
Het verhaal heeft echter ook een keerzijde. Ik was op stap met een stel keurige vijftigers en zestigers. Toen wij op een terrasje in één van de zijstraten van de Grote Markt een lekker biertje wilde bestellen, kreeg de één zijn witbier, de andere zijn trippel en een derde zijn bokje in plastic uitgeschonken. Gemor alom, al was het maar omdat één van ons uit België kwam en dus nogal fier is op zijn bier. Nog meer onbegrip was er toen een ander tafeltje de maaltijd wel gewoon kreeg uitgeserveerd op een bord van aardewerk, met daarnaast een metalen vork en steak-mes. Mensen reageren nu eenmaal niet goed op dubbele standaarden.
Hoe beter de sfeer, hoe minder kans op opstootjes. Nu bleef ons gemor binnen de perken, maar de beslissing alleen in plastic te schenken, komt de algehele sfeer niet ten goede. En maakt daarmee de kans op geruzie ook groter. En als er eenmaal echt ruzie is, vindt men in plaats van glas wel iets anders om mee te smijten. Of, zoals de directeur antwoordde, met plastic gaan ze eerder gooien dan met glas.
Een overheid die verbiedt, ontneemt mensen keuzemogelijkheid en daarmee een stuk verantwoordelijkheid over hun eigen leven. Dat creëert, na verloop van tijd niet alleen een saaie, monomorfe samenleving waarin niemand uit de band mag springen, maar ook domme burgers zonder initiatief. De overheid doet het denkwerk wel voor U, U kunt rustig gaan slapen. Niets is meer dodelijk voor een samenleving dan dat.
En dat allemaal vanwege een vraag over mijn kapsel.
Amen …
progressief liberaal is dat, om Toms woorden te gebruiken? denk het wel!
met een vleugje anarchisme .. da’s het beste als het liberalistisch moet zijn
[sÇ: libertair, als we het dan toch gaan labelen, heeft mijn voorkeur. of misschien gewoon vrijzinnig.]
Amen, zou ik bijna zeggen, ware het niet dat de volgende vraag blijft knagen: hoe de keuzevrijheid van het individu die GroenLinks beperkt door tal van milieumaatregelen door jou beoordeeld wordt.
[sÇ: lees morgen om 9.00am de reactie. ik had er al rekening mee gehouden.]
Selcuk,
Keuzevrijheid is wel een heel beperkt vrijheidsbegrip. Volgens mij is vrijheid als de vrijheid om je eigen idee van het goede leven te verwerkelijken, veel belangrijker. De vrijheid die je nu beschrijft om gloeilampen op te hangen, te roken en je eigen idee van het mooie haar te verwerkelijken, zijn daar slechts afgeleiden van. Non-conformisme blijft vanuit dat perspectief een goede karakter eigenschap: de weigering om dominante ideeen over hoe je je eigen leven moet leiden over te nemen.
[sÇ: is de vrijheid om je eigen idee van het goede leven te verwezenlijken ook niet gewoon de vrijheid om te kiezen hoe je je leven wilt inrichten, te kiezen of en zo ja met wie je dat samen wilt doen en te kiezen of en zo ja welke maatschappelijke activiteiten je allemaal ontplooit, enzovoorts?]
Je keek hem ongeloofwaardig aan? Dat hoop ik niet voor je. Hoewel, ’n non-conformist die z’n hanenkam bewaart voor ’t politiek reces is misschien niet helemaal solide.
[sÇ: maak je geen zorgen. vrijwel alle eerdere kammen werden midden in het seizoen gezet.]
Vrijzinnig is misschien wel de mooiste term …
[sÇ: ik heb hem helaas niet zelf bedacht.]
Hoi Selcuk, gek eigenlijk, je zegt vaak dat je rebels bent en een non-conformist. Ik ervaar jou helemaal niet als non-conformistisch. Eerder meegaand. Het barst van de regeltjes van de overheid, waarvan er een aantal onzinnig zijn. Daar hoor ik je eigenlijk niet zo vaak over. En als andere fracties in de Bredase politiek de regeltjes weer eens willen agenderen omdat het zo verrekte lang duurt eer beloofde verbeteringen worden ingevoerd, vraag jij je openlijk af of dat nou wel zo zinnig is. Terwijl ik denk, godver, waarom kan het hier in Breda niet wat sneller? En dan noem jij mij “de ongekroonde koning van de deregulering” wat mij trouwens streelt. Want ik wil dat we zeer kritisch kijken naar regeltjes die we onze burgers opleggen. En waarvan burgers soms onnodig verrekte veel last hebben. En zou het fijn vinden als jij, vanuit je rebelse inslag, daar soms wat meer steun aan zou willen geven. Een kapsel alleen maakt je niet non-conformistisch. Het gaat ook om zichtbaar gedrag.
Zo, hier kun je weer lekker op schieten…want jij bepaalt natuurlijk zelf wel waar je steun aan wilt geven…
[sÇ: allereerst een correctie: ik heb je de ‘zelfgekroond koning van de deregulering’ genoemd, niet ongekroond. waarmee ik bedoelde dat jij degene bent die qua deregulering, en dan eigenlijk alleen wanneer het gaat om ondernemers, de meeste haast wilt maken. Dat steun ik altijd van harte, bijvoorbeeld toen we het idee van John Stubenitsky om de uitstallingen van winkeliers deels vergunningvrij te maken volledig steunden. Datzelfde geldt voor het dereguleringstraject van de gemeente, mits zorgvuldig ter hand genomen. Je verwijt dat je mij daar niet over hoort, is denk ik onterecht.
Maar als het gaat om zaken als een bedelverbod, het onterecht hanteren van het bouwbesluit om krakers dwars te zitten of bij de invoering van het verbod op ‘doelloos rondhangen’, heb ik de PvdA, en ook jou, nooit gehoord. Ook als het gaat om het vrijgeven van horecasluitingstijden is de PvdA zeer terughoudend zo niet afwijzend. Ik wil graag met je doordenken over de regels die ondernemers onnodig beperken of hinderen. Maar, en daar gaat het natuurlijk uiteindelijk om, diezelfde houding verwacht ik dan ook van jouw in de richting van individuele vrijheden.]
Natuurlijk heb (ook) jij een punt. Soms is politiek bedrijven een beetje schipperen. Laten we elkaar scherp houden!
[sÇ: scherpe voorwerpen kunnen lelijke wonden veroorzaken :-) ]