Filmfestival – week 13 2009

Het eerste internationale filmfestival Breda begon met de Nederlandse première van The Reader. Voor mij betekende het uiteindelijk een vijfdaagse onderdompeling in alles wat met film te maken had, inclusief afterparty’s in festivalcafé Het Hijgend Hert.

Er is met een hoop scepsis geschreven over het festival. Breda moest ook zo nodig een eigen filmfestival hebben. Toch is het festival meer dan zomaar een filmfestivalletje. Met het vorig jaar geopende Graphic Design Museum, de kunstacademie Sint Joost en het tweejaarlijkse Graphic Design Festival, dat wordt afgewisseld met Breda Photo, krijgt het culturele leven in Breda een eigen, onderscheidend karakter. Dat karakter wordt gemakshalve omschreven met het containerbegrip Beeldcultuur, maar in Breda richt het zich met name op Grafische Vormgeving, Photo en Film.

In het programma van het filmfestival was dan ook ruim plaats voor animatie en korte film. Daarnaast was er een heel randprogramma in, jawel, het Graphic Design Museum en waren er verspreid over de binnenstad film- en kunstprojecties in de open lucht. Het programma, vier dagen lang in de zeven zalen van de Mustsee-bioscoop, bevatte daarnaast ook een tamelijk laagdrempelig algemeen programma. Een enkeling vond het festival juist daardoor te weinig onderscheidend. Maar ik denk dat de organisatie daar juist een goede keuze heeft gemaakt. Niemand zit te wachten op een niche-festival dat alleen door een paar kenners wordt bezocht. De bredere programmering moet het festival voor iedereen toegankelijk houden. En met 10.000 bezoekers op de eerste editie lijkt dat heel aardig gelukt.

Volgend jaar een passe-partout. Voor mij wel, zeker weten. Al vast in de agenda: 24 tot 28 maart in Breda.

Homo Gentilis (3) – zo 28 dec. 2008

VPRO-cover 1993#36 Heimat-marathon

Natuurlijk was het waanzin om een dag voor mijn vertrek de hele dag voor het grote scherm te kijken naar het derde deel van onze Heimat-marathon.

Nadat we de eerste serie films in twee etappes hadden weten weg te werpen, was het nu tijd voor het begin van serie twee. Met Hermannchen, onze held uit Schabach, reisden we af naar München om daar kennis te maken met kunstkliek en het conservatoriumvolk.

Het was warm en gezellig in de tot bioscoop omgebouwde huiskamer aan de Valkenierslaan. Toch zat ik met mijn hoofd al half in Latijns Amerika. En dus niet eens in München.

Homo Vespertinus – di 16 dec. 2008

Opening MustSee bioscoop

Terwijl ik de rode loper afliep om de bioscoop te betreden, schreeuwden de mensen links en rechts om handtekeningen of aandacht. Camera’s draaiden of flitsten. Zichtbaar onaangedaan gaf ik een handtekening, stond ik geroutineerd een interviewer te woord. Het was openingsavond.

Eindelijk, na jaren, opende de eerste Bredase megabioscoop haar deuren. Het werd tijd, want het Grand Theater en Cinesol hadden al lang geleden hun deuren gesloten en de Casino-bioscoop was inmiddels ook een afgeragd zootje. Eigenlijk was alleen het filmhuis, hetgeen we sinds de omschakeling van schouwburg naar theater dus ook filmtheater dienen te noemen, niets meer over in de stad. En mensen hebben toch ook behoefte aan commerciële blockbusters.

De eigenaars van de zeven zalen tellende bioscoop hadden het leuk aangepakt. Voor één keer waren de rollen omgedraaid. Terwijl wij, simpele stervelingen, op een rode loper onthaald werden, stonden ingehuurde acteurs het achter drangkhekken toe te schreeuwen om een aanraking, handtekening of kus.

Eenmaal binnengekomen, bleek dat toute Breda was uitgelopen voor de spectaculaire opening van de nieuwe bios. Iedereen die ook maar iets deed in de stad, laafde zich aan de gratis drank die door de directie ter beschikking was gesteld. En hoewel de wijn zeker niet briljant was, werd het gebaar van de directie door iedereen minzaam aangenomen. De gehele avond door.

Vooraf was ons gevraagd in smoking te komen. En de dames in avondkleding. Ik heb het in de wind geslagen, uiteraard had ik mijn pak met stropdas uit de kast getrokken, maar een vlinderdasje, dat gaat me toch echt te ver. Vlinderdasjes zijn uitsluitend bedoeld voor quizmasters en Fransen.

Homo Gentilis (2) – zo 19 okt. 2008

Heimatstein in Woppenroth (foto: acheta.de)
Heimatstein in Woppenroth (foto: acheta.de)

Aangezien het ons de vorige keer niet gelukt was alle delen van de eerste Heimat-serie af te kijken, was ons een vervolgsessie in het vooruitzicht gesteld. Opnieuw werd de woonkamer van Marlies omgetoverd tot thuisbioscoop.

Met Duits bier, Duitse wijn en Duits eten en het werk van Edgat Reitz werd het een op en top Duitse aangelegenheid. Deel twee en drie van de Heimat volgen nog, waarbij we er ons wel van bewust zijn dat het bekijken van deel twee, bij elkaar ruim vijf-en-twintig uur, wel haast over drie dagen uitgesmeerd zal moeten worden.

Homo Gentilis – za 5 apr. 2008

Die Heimat

Die Heimat, alle elf delen, in één keer. Dat was de manier waarop Marlies haar verjaardag wilde vieren. Of ik daarbij wilde zijn. En dan ook meteen mijn beamer wilde meenemen.

En dus werd iedereen ook vriendelijk verzocht om dan wel mee te kijken, dan wel weg te blijven. Geen gezellig gekeuvel aan de keukentafel dit maal. Het was hardcore cinema. Kinderen thuislaten dus.

Uiteraard waren er toch nog twee zussen die het nodig vonden om, met kroost, toch even gezellig langs te komen. Overigens gelukkig wel net in de pauze, tussen twee delen in. Drank konden ze krijgen en zelfs een stuk taart. Maar daarna werden ze door Marlies gedecideerd de huiskamer in gedirigeerd voor het volgende deel.

We hebben de volle vijftien uur niet afgekregen. De pauzes waren daar net iets le lang voor. Er staan nog twee delen en nog vijf en een half uur televisie op ons te wachten.

Homo Anxius – vr 28 mrt. 2008

Paranoid Park - Gabe Nevins

Een film die ik wel wilde zien, was het inmiddels al enige tijd draaiende ‘Paranoid Park’ van Gus van Sant. Dankzij het briljante ‘My Own Private Idaho’, het minstens even geniale ‘Elephant’ en de weliswaar niet zelf geschreven, maar ook prachtige films ‘Good Will Hunting’ en ‘Finding Forrester’ ben ik een vrij grote fan van het werk van deze regisseur.

Zoals bij Van Sant vaker gebruikelijk, werden de acteurs voor de film gewoon op straat gevonden. Onbekende amateurs zonder enige ervaring. Het geeft Paranoid Park dezelfde authenticiteit die eerder ook Elephant zijn charme gaf. De hoofdrolspeler is ook gewoon de jongen van een paar huizen verderop.

Het zal wel weer even duren voordat de volgende door Van Sant geschreven film uitkomt. Hij regiseert nu eenmaal vaker dan dat hij schrijft. Het is echter nu al iets om weer naar uit te zin.

Idaho – za 30 juli 2005

Eén van mijn favoriete films is My Own Private Idaho van Gus van Sant. Het is een briljante film over twee mannelijke prostituees in de straten van Portland. Zo’n film over de zelfkant. Het leven aan de zelfkant van de maatschappij.

Ik heb My Own Private Idaho maar twee keer gezien. Eén keer op groot scherm in de tijd dat ik in York woonde en één keer op televisie, nota bene bij Veronica. Tot mijn grote spijt liet een DVD-release erg lang op zich wachten. Behalve in Australië is de film namelijk nooit digitaal verschenen. Totdat NewLine ‘m vorige maand onaangekondigd ineens toch had uitgebracht.

Het heeft nog een maand geduurd, voordat ik de tijd had om de film op te zetten, maar het was het wachten waard. Het verhaal van Gus van Sant is briljant in elkaar gezet en de film bevat prachtige shots. Daarnaast heeft de film een topcast van o.a. de te vroeg overleden River Phoenix en Keanu Reeves. Wie bij die namen denkt dat de film niet veel kan voorstellen, heeft het mis. My Own Private Idaho is één van die zeldzame films waarbij succesvolle hollywoodacteurs worden gecast voor een absolute cult-film.

Ik zal je de verhaallijn besparen. Een korte, eendimensionale flaptekst doet immers geen recht aan de film. Hoe dan ook, ik kan ‘m aanraden, overigens samen met zo’n beetje elke anere film die Gus van Sant maakt. Wherever, whatever, have a nice day.

Elephant – ma 12 apr. 2004

Het was misschien wel mijn laatste kans om deze film, die ik al weken wil zien, op het zilveren scherm te bekijken. Om één of andere reden heeft Chassé Cinema namelijk besloten de film al in de vijfde week niet meer dagelijks te vertonen. Het gaat om de met een Golden Globe bekroonde film Elephant van Gus van Sant (o.a. My Own Private Idaho en Good Will Hunting), geïnspireerd op het drama van Columbine, de high-school waar twee scholieren een bloedbad aanrichtten door 12 medescholieren dood te schieten alvorens zelfmoord te plegen.

Eliphant is geen documentaire, het is fictie. Maar Gus van Sant heeft er wel over nagedacht. Wat zouden de oorzaken geweest kunnen zijn van het drama van Columbine. Welke motieven zouden de daders Eric Harris en Dylan Klebold gehad kunnen hebben.

Maar Gus van Sant doet veel meer in zijn film. In zijn film springt Van Sant over en weer van de dag voor de gebeurtenis naar de dag zelf. Na de introductie van de 6 hoofdrolspelers heb je als kijker meteen sympathie voor de karakters. Maar de grens in tijd vervaagt snel en na enige tijd komt de onrust: wanneer begint het bloedbad? En hoewel je van te voren eigenlijk al weet wie het zijn, blijft de vraag hangen wie de daders zullen zijn. Zo verreikt die anticipatie dat Van Sant zelfs opluchting oproept bij de kijker op het moment dat het schieten daadwerkelijk begint. Opluchting, omdat het onontkoombaar is. Onontkoombaar, omdat de kijker van te voren al weet wat er op 20 april 1999 in Columbine is gebeurd.

Het doodschieten van studenten en leerkrachten is slechts nog het plichtmatig afwerken van een proces dat al lang in beweging was gezet en niet meer teruggedraaid kon worden. Van Sant brengt het zo in beeld dat je het zelfs niet eens erg vindt. Als het dan toch moet gebeuren, doe het dan maar zo snel mogelijk. De daders offeren zich op voor de geschiedschrijving. Verdriet, wanneer zij ook zelf niet aan de dood kunnen ontkomen.

Met Elephant zet Gus van Sant een waar meesterwerk neer dat de kijker steeds weer op het verkeerde been zet. Misplaatste sympathie, het onvermogen om in te grijpen en tot slot de berusting dat het eigenlijk niet anders kon. Het is één van die zeldzame films die je stil krijgt, waarna je even geen behoefte hebt aan een gesprek, die je zintuigen op scherp zet en de buitenwereld voor even totaal anders laten waarnemen. Zo’n mooie film verdient het om nog een tweede keer gezien te worden. Ik hoop dan ook dat het Chassé ‘m voorlopig nog even in de roulatie laat